Xarici tələbələrin sayına görə 2019-cu ildə ABŞ bütün dünya üzrə payını itirməyə başlayıb. Hər hansı digər ölkəyə nisbətən ABŞ-da kampuslara daha çox xarici tələbə qəbul olunsa da, Amerika Birləşmiş Ştatları bir neçə ildir bu bazar payını itirməkdədir. 2015-ci ildən bəri yeni xarici tələbələrin sayı 10%, ABŞ-dakı ümumixarici tələbələrin sayı isə 2017- 2018 tədris ilində 6,6% azalıb.
Asiyada İndoneziya, Malayziya, Tayland və Vyetnam kimi ən sürətlə böyüyən ölkələr daha yüksək milli təhsilə sahibdirlər və bu sektora böyük sərmayə qoyurlar. Nəticədə bu ölkələrdə ali məktəblərə qəbul daha da çoxaldı
Digər ölkələr, Kanada, Avstraliya, Yaponiya, Almaniya və Cənubi Koreya, xarici vətəndaşlar üçün daha çox işə qəbul imkanına sahibdirlər və bu səbəbdən 2019-cu ildə bu ölkələrdə xarici tələbələrin sayını əhəmiyyətli dərəcədə artırdı.
2020-ci ildə Amerikada təhsil ilə bağlı nə gözləyə bilərik?
Ölkələr arasında təhsil sahəsində rəqabət 2020-ci ildə də artmağa davam edəcəkdir. Avstraliya, Kanada, Tayvan, Cənubi Koreya, Malayziya, Yaponiya, Sinqapur, Rusiya, Meksika, Braziliya, Çili, Argentina və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri 2020-ci ilə qədər xarici tələbə qəbulu üzrə öz hədəflərini qoymuşdular. Bu ölkələrin çoxu çevik viza müraciəti prosedurları və rahat təhsil imkanları təklif edirlər. Hətda bəziləri xarici tələbələr üçün təqaüd də təklif edir.
ABŞ-ın təhsil sahəsində çalışanlar və işəgötürənlər ənənəvi beynəlxalq tələbə bazarlarından kənara çıxacaq və fərqli ölkələrdən tələbə qəbul etməyi təklif edən proqramlar hazırlamağı düşünürürlər. Həmçinin iqtisadi və siyasi mülahizələrə əsaslanaraq gələcəkdə xarici tələbələrə yüksək iş imkanları yaradacaq akademik proqramları hazırlamağı planlayırlar.
Texnologiya sahəsi ABŞ-ın gələcəkdə işə qəbul sisteminə getdikcə daha çox rol oynamağa davam edəcəkdir. Milli Təhsil Statistikaları Mərkəzinin son məlumatına görə, dünyada 35% və ya altı milyondan çox tələbə mütəmadi olaraq ən azı bir onlayn kursda iştirak edir.
Rəqəmsal texnologiya beynəlxalq tələbə hərəkətliliyini dəyişdirir. Bu il, çox güman ki, beynəlxalq dekanlar xarici tələbələrə onlayn proqramlar təklif edəcək, Amerika proqramlarının verilməsi və verilməsi üçün tələb olunan vaxtı və pulu azaldacaqdır.
ABŞ xarici tələbələrin sayının azalmasının qarşısını almaq və 2020-ci ildə və ondan sonrakı illərdə xarici tələbələrin sayını artırmaq üçün nə edə bilər?
Budur 3 əsas təklif:
- Məlumatların təhlilini aparılmalıdır: məlumatların toplanması araşdırılması və beynəlxalq strateji işə qəbul planlarının hazırlanması üçün açar olacaqdır. Ağıllı işə qəbul qərarı vermək üçün mənalı məlumat verə bilən məlumat analitikası, verilənlər bazası gələcək beynəlxalq strateji planları müəyyənləşdirəcəkdir. Proqnozlaşdırıcı modelləşdirmə xarici ərizəçilərin niyə və nə vaxt və hansı qeydiyyatdan keçmək qərarına gəldiyini müəyyən edə bilər.
- Hər bir ölkə üçün bir portfel yaradılmalıdır: universitetlər və işəgötürənlər xarici strateji işə qəbul planlarında hər bir ölkə üçün məlumat portfelini yaratmalıdırlar.
- Əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq yaratmaq: universitetlərlə tərəfdaşlıq əlaqələrini genişləndirməlidirlər; üç pluss – bir beynəlxalq birləşdirilmiş lisenziya və magistr proqramı və qarşılıqlı faydalı artikulyasiya sazişləri olmalıdır.
Sonrakı əməkdaşlığın mümkün olub olmadığını müəyyən etmək üçün artikulyasiya sazişlərinin, ikitərəfli müqavilələrin, beynəlxalq münasibətlərin və xaricdə təhsil proqramlarının yeni nəzərdən keçirilməsi lazımdır.
Amerika liseylərində və ya kolleclərində oxuyan təxminən 250.000 xarici tələbə təhsil alır.
Bu gün dünyada iqtisadi, sosioloji və geosiyasi problemlər mövcuddur və beynəlxalq ali təhsil problemdən qorunmur. Lakin artıq bu köhnə düşüncə tərzlərinin vaxtı deyil. Dünyadakı problemlərin törətdiyi fəsadlardan qurtulmaq üçün yeni düşüncə və planlaşdırma tələb edir.
Amerika təhsil sisteminə yeni yanaşma tətbiq etməsə bu sahədə digər ölkələrdən çox geridə qalacaqdır. Çünki yuxarıda qeyd edilənlər ciddi araşdırmalar əsasında əldə edilən məlumatlardır.
